U bent hier op een historisch kruispunt. We zien om te beginnen het huidige Zorgcentrum Sydehem. Op deze plaats heeft het Gerardus Majella Gesticht gestaan, een “rusthuis voor ouderen en armlastigen”, dat gebouwd werd in 1910 en in de nacht van 31 maart op 1 april 1945 door de terugtrekkende Duitsers volledig werd verwoest. In 1963 werd hier een nieuw “bejaardencentrum” in gebruik genomen. Maar hoe snel kan het gaan: het gebouw voldeed al snel niet meer aan de nieuwste inzichten en maakte in 1993 plaats voor het huidige gebouw dat in 2018 weer volledig is gerenoveerd.
Tegenover het bankje zien we het Gildegebouw, domicilie van het St. Oswaldusgilde. Hoewel het Gilde eeuwen ouder is, wordt 1654 aangehouden als oprichtingsdatum omdat van dat jaar het oudste schildje dateert. Het aantal leden (alleen mannen!) bedraagt 190 en “het Gild”, zoals het in de volksmond heet, heeft een rijke historie en levert een grote bijdrage aan de Zeddamse cultuur. Hoewel het wellicht wat belegen aandoet, is het Gilde wel degelijk een gezonde en actieve organisatie die veel aanwas van jonge Zeddamse kerels kent!
Het Zeddamse gilde is geen vakgilde zoals bijv. een bakkers- of timmermansgilde. Reeds in de middeleeuwen waren er in deze streken belangenorganisaties die de kleine boeren in staat stelden gebruik te maken van gemeenschappelijke weide-, bos- en heidegebieden. Deze belangrijke maatschappelijke organen worden hier te lande ook gilde genoemd. Niet te verwarren met schutterijen! In de hogere gedeeltes van Zeddam liggen nog steeds landbouw- en bosgronden die dus al eeuwen in bezit zijn van het gilde. Populair gezegd kon de arme boer die ene koe, geit of varken die hij bezat naar deze gronden voeren en er weiden. Mits hij lid van het gilde was natuurlijk! Op deze plek stond eens de openbare school, gebouwd in 1830, maar de school is later (in 1874) vervangen door het huidige gildegebouw.
Belangrijk gildelid was Gerrit Varwijk (1923-1998). Hij was overste (=voorzitter) bij het Sint Oswaldusgilde van 1963 tot 1995. Hij nam het initiatief tot het bouwen van de Gildekaot en de het renoveren en weer maalvaardig maken van de rosmolen. Jarenlang heeft hij zich in Zeddam ingespannen op sociaal-cultureel gebied, met name voor het Gilde. Het Gerrit Varwijkplein in het hart van Zeddam is naar hem vernoemd.
Rechts van het Gildegebouw bevindt zich het Italiaans restaurant Il Tonno Rosso, vroeger Stations Koffiehuis Kleinpenning. Station verwijst naar het tramstation dat 100 meter verderop richting Doetinchem stond. Zeddam was een stop in de tramverbinding Zutphen-Emmerik (1902-1954). Kunt u zich voorstellen dat over deze weg een trammetje reed van Doetinchem via ’s-Heerenberg naar Emmerik?